Сулейманова Сажида Гадельшевна

(1926-1980)

Тәпи баскан җирем, эчкән суым

кара, акмы. Ачы, татлымы -

бөтен гомерем белән түли алмам

шушы җирдә яшәү хакымны.

Родилась 3 октября 1926 года в селе Верхние Татышлы Янаульского района Башкирской АССР, в семье железнодорожных рабочих.

В 1950 году Сажида  окончила исторический факультет Башкирского пединститута и начала работать  преподавателем истории в селе Аскарово Республики Башкортостан.

В 1955 году с семьей переезжает в город Альметьевск. Работает  преподавателем истории в нефтяном техникуме, затем лектором горкома КПСС, редактором городского радиовещания.

В начале 1960 годов  начала печататься. Заслуженный деятель культуры ТАССР, член Союза писателей СССР с 1962 года.  В 2006 году ОАО “Татнефть» учредила литературную  премию им. С.Сулеймановой.

Автор  30 прозаических и поэтических  сборников: «Яшәү хакы”, “Мәхәббәт сынавы”, “Кызыл каурыйлар”, «Наедине со звездами» и др. Произведения Сулеймановой переведены на многие языки народов бывшего СССР.

В Альметьевском краеведческом музее работает экспозиция, посвященная жизни и творчеству С. Сулеймановой.

 Возле центральной библиотеки носящей имя С. Сулеймановой 6.11.1997 была открыта стелла С. Сулеймановой скульптор Азат Хайреев.

 Памятная доска была установлена 20.11.2013 на доме №24 по улице Ленина, где проживала СажидаСулейманова

ТӨП БАСМА КИТАПЛАРЫ

1. Кыр казлары: шигырьләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1963. – 51 б. – 10000 д.
2. Кем уяткан Ләйләне: шигырьләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1964. – 15 б. – 26000 д.
3. Бәхетне үзем табам: шигырьләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1966. – 63 б. – 7000 д.
4. Юллар, уйлар: шигырьләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1968. – 63 б. – 4000 д.
5. Яшәү хакы: шигырьләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1970. – 79 б. – 3000 д.
6. Фал китабы: шигырьләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1974. – 62 б. – 6000 д.
7. Мәхәббәт сынавы: хикәяләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1975. – 174 б. – 13000 д.
8. Кызыл каурыйлар: шигырьләр, поэмалар. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1979. – 144 б. – 4500 д.
9. Гөлбадран: повесть. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1980. – 188 б. – 15000 д.
10. Сабыр канатлары: шигырьләр, поэмалар / кереш сүз авт. Н.Юзиев. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1981. – 384 б. – 2700 д.
11. Гөлбадран: повесть, хикәяләр, юлъязмалар. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1986. – 368 б. – 14000 д.
12. Бер сәяхәт хакында хикәят: повесть, хикәяләр, очерклар, мәкаләләр, юлъязмалар / төз. Ә.Маликов. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1996. – 319 б. – 3000 д.
13. Тормыш, исәнме!: шигырьләр, поэмалар / төз. һәм кереш сүз авт. Ә.Маликов. – Казан: Рухият, 1998. – 511 б. – 3000 д.

* * *

1. Голубое небо: стихи, поэма / пер. с татар. Г.Глазова. – Казань: Татар. кн. изд-во, 1973. – 109 с. – 2000 экз.
2. Предсказание: стихи, поэмы / пер. с татар. Л.Щипахиной. – М.: Сов. писатель, 1977. – 118 с. – 10000 экз.
3. Красные перья: стихи / пер. с татар. Л.Щипахиной. – М.: Современник, 1978. – 77 с. – 10000 экз.
4. Дикая рябина: повесть и рассказы / пер. с татар. М.Шилова. – М.: Современник, 1986. – 191 с. – 50000 экз.
5. Со звездами наедине: стихи / сост. А.Маликов. – Казань: Татар. кн. изд-во, 2006. – 240 с. – 2000 экз.

ИҖАТЫ ТУРЫНДА

1. Гәрәй Р. Җырлап үтик еллар аркылы // Казан утлары. – 1967. – № 3. – 146–147 б.
2. Хәйруллин Х. «Мәхәббәт сынавы» үтә // Казан утлары. – 1976. – № 1. – 157–160 б.
3. Сафин Ф. Кайнар хисләр // Соц. Татарстан. – 1976. – 19 дек.
4. Акмалов Н. Олы язмыш // Соц. Татарстан. – 1980. – 18 июль.
5. Әгъләмов М. Сахраларга чыккан // Соц. Татарстан. – 1980. – 18 июль.
6. Юзиев Н. Ач, шигърият, серләреңне! / Н.Юзиев. Шигърият дөньясы. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1981. – 271–284 б.
7. Харисов Ә. Саҗидә йолдызы // Әлмәт таңнары. – 1997. – 22 март.
8. Акмал Н. Кеше барыбер кошлар нәселеннән // Мәдәни җомга. – 1997. – 16 май.
9. Юнысова А. Шагыйрәгә һәйкәл // Ватаным Татарстан. – 1997. – 12 нояб.
10. Сәйфуллина Ф. Тирән мәгънәле, бай хиссиятле мирас // Мәгариф. – 1997. – № 12. – 16–19 б.
11. Фәтхи Ә. Тормыш, исәнме! // Әлмәт таңнары. – 1999. – 23 март.
12. Миңлебаев К. «...Ахматова түгел мин, бүтән» // Мәдәни җомга. – 2000. – 16 июнь.
13. Аймәт Р. Шигъриятнең олы тукталышы // Шәһри Казан. – 2001. – 5 окт.
14. Сәлах Ә. Күкрәүләре һаман яңгырый // Мәйдан. – 2003. – № 7. – 95–99 б.
15. Маннапов Ш. Шагыйрә мәктүбләре // Мәдәни җомга. – 2004. – 22 окт.
16. Акмал Н. Шагыйрьлеккә хөкем ителгән зат // Мәдәни җомга. – 2006. – 15 сент.
17. Бәйрәмова Г. Җырланмаган җырлар ни сөйли? // Казан утлары. – 2006. – № 10. – 176–178 б.

** *

1. Авдеев А. Дума сердца // Сов. Татария. – 1973. – 26 авг.
2. Мустафин Р. Подснежник и магнолия // Лит. обозрение. – 1978. – № 7. С. 67–69.
3. Юнусова А. Она живет в стихах // Респ. Татарстан. – 1997. – 19 марта.