Учился в татарской семилетней школе  города  Магнитогорска.

В 1937 году поступил в педагогическое училище г. Троицка, но через год по состоянию здоровья оставил учёбу.

С 1940 по 1949 гг. работал слесарем механического цеха Магнитогорского металлургического комбината и занимался в татарском драматическом кружке, писал стихи. Позднее стал руководителем этого кружка.

В 1964 году с семьей переезжает   в Альметьевск.

Первый сборник его стихов «Кар сулары» («Талая вода») был издан в 1957 году. Широко известен как писатель – сатирик.

Гамиль Афзал — автор более  сорока  книг, напечатанных на татарском, башкирском и русском языках. За сборник стихов «Айлы кичлэр» (1977), за стихи из цикла «Борылам да карыйм» награждён Государственной премией Татарстана им. Г. Тукая.  

Удостоен звания народный поэт Республики Татарстан.

В 2006 году на улице Радищева была установлена мемориальная доска в честь лауреата Тукаевской премии  Гамиля Афзала

ТӨП БАСМА КИТАПЛАРЫ

Дөнья матур: шигырьләр. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1959. — 175 б. — 5000 д.

Өф-өф итеп: сатира-юмор шигырьләре / кереш сүз авт. С.Хәким. — Казан: Тата) кит. нәшр., 1968. — 187 б. — 7000 д.

Айлы кичләр: шигырьләр / кереш сүз авт. Н.Юзиев. — Казан: Татар. кит. нәшр 1977.— 335 6.— 6000 д.

Кышкы озын кичләрдә: хикәяләр. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1986. — 158 б. -10500 д.

Шундый-шундый эшләр: юмористик һәм сатирик шигырьләр. — Казан: Тата] кит. нәшр., 1988. — 223 б. — 10000 д.

Кояшка карап: лирика. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1989. — 272 б. — 5700 д.

Сайланма әсәрләр: лирик һәм юмористик шигырьләр. — Казан: Татар. кит. нәшр 1991.—400 6.— 3000 д.

Август йолдызлары: лирика, юмор-сатира. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1995. -207 6.— 3000 д.

Гомер кичүләре: шигырьләр. — Казан: Рухият, 2000. — 559 б. — 2000 д.

Туган як моңнары: лирика, юмор, сатира. — Казан: Татар. кит. нәшр., 2001. -287 6.— 3000 д.

Сайланма әсәрләр: 3 томда. — Казан: Татар. кит. нөшр., 2004. — 3000 д.

1т.: лирика, юмор, сатира. — 383 б.

2т.: юмор, сатира, лирика, публицистика. — 335 б.

3т.: юмор, сатира, балалар өчен шигырьләр. — 351 б.

Рәхмәт!: лирика, юмор, сатира / төз.-мөх., кереш сүз авт. Л.Шәех. - Казан: Рухият, 2009.-288 6.-1500 д.

** *

Күңелем сезнең белән: лирик, юмористик һәм сатирик шигырьләр. — Өфө: Ки­тап, 1995. — 272 б. — 2000 д. (Башкорт телендә.)

** *

В строю: стихотворения / пер. с татар. — М.: Сов. писатель, 1960. — 107 с. — 2000 экз.

Бессонной ночью: стихи / пер. с татар. А.Кафанова и А.Зайца. — М.: Сов. писа­тель, 1966. — 68 с. — 10000 экз.

ИҖАТЫ ТУРЫНДА

1. Хәким С. Мин чәчәкләр җыям // С.Хәким. Үз тавышың белән. — Казан: Татар, кит. нөшр., 1969. — 201-207 б.
2. Ю з и е в Н. Ул матурлык эзли дөньядан // Н.Юзиев. Шигърият дөньясы. — Ка­зан: Татар. кит. нәшр., 1981. — 255-271 б.
3. Галиуллин Т. Тау астында салкын чишмә // Т.Галиуллин. Илһам чишмәлә­ре. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1968. — 145-151 б.
4. Фәйзуллин Р. Халыкчан шагыйрь // Р.Фәйзуллин. Сайланма әсәрләр. — 4 том. — Казан: Татар кит. нәшр., 1998. — 87-104 б.
5. Гаташ Р. Гамь һәм моң илчесе//Казан утлары. — 2001.—№5. — 9-11 б.
6. Ш ә е х Л. Такталачык үз Афзалын көтә // Татарстан яшьләре. — 2001. — 31 май.
7. Каюмова Д. Гомер кичүләре // Алабуга нуры. — 2003. — 27 авг.
8. Юныс М. «Үзе китте, җыры калды...» // Татарстан яшьләре. — 2003. — 25 сент.
9. Садриев Ф. Йөрәге халык күкрәгендә // Мәйдан. — 2004. — № 2. — 139-140 6.
10. Мирза М. Гомерләр кичкәндә // Мәйдан. — 2004. — № 4. — 21-26 6.
11. Ш ә е х Л. Шагыйрь белән соңгы сөйләшү... // Ялкын. — 2004. — № 5. — 20-21 6.
12. Хөрмәтуллина Р. Гамил Афзал әсәрләрендә фразеологизмнарның яңар­тылың кулланылышы // Милли мәдәният. — 2004. — № 5. — 22-24 б.
13. Шәех Л.  Күңелдә моң-сагыш тирбәлә // Шәһри Казан. — 2004. — 12 июнь.
14. В ә л и,у л л и н Р. Иман булып калды дөреслек // Әлмөт таңнары. — 2004. — 21 авг.
15. Шәех Л. «Көлеп калды минем зәңгәр моңым...» // Мәдәни җомга. — 2005. — 25 февр.
16. ДөүләтовЗ. Соңгы көннәр хатирәсе // Казан утлары. — 2005. — № 7. — 170-171 б.
17. Шәех Л. Пәйгамбәргә тиң шагыйрь // Ватаным Татарстан. — 2005. — 26 авг.
18. Ш ө е х Л.  Борылып кайтасы килә!.. // Ялкын. — 2006. — № 6. — 10 6.